برنامه نوردهی مرغ تخمگذار و گوشتی + رنگ نور

نور و روشنایی در مرغداری، یک عامل محیطی مهم است که بر رفتار، فیزیولوژی و افزایش بهره وری پرنده(تولید تخم و وزن گیری) تاثیر مستقیم دارد. دانستن این موضوع که مرغداری شما به چند ساعت نور با چه رنگی و چه شدت نوری نیاز دارد، یکی از کلید های موفقیت در پرورش مرغ تخمگذار و پرورش مرغ گوشتی است.در این مقاله از وبلاگ گندم برنامه نوردهی مرغ تخمگذار و گوشتی و فاکتورهای مهم روشنایی به صورت جامع مورد بررسی قرار گرفته و مهم ترین موضوعات پیرامون روشنایی در مرغداری و رابطه بین نور و تولید تخم یا وزن گیری جوجه ها بررسی شده است. پس با ما همراه باشید و از این مطلب جامع و آموزنده بهره مند شوید.

چرا مرغ ها به نور نیاز دارند؟

نور یک نشانه محیطی حیاتی است که بر عملکردهای فیزیولوژیکی مختلف پرندگان از جمله تولید مثل، رشد، متابولیسم و رفتار تاثیر می گذارد. در مرغ های تخمگذار، نور نقش مهمی در تنظیم ریتم شبانه روزی پرنده ایفا می کند و زمان تخم گذاری را کنترل می کند. ریتم شبانه روزی یک فرآیند بیولوژیکی است که ساعت داخلی بدن مرغ را تنظیم می کند و به پرنده اجازه می دهد فعالیت های فیزیولوژیکی و رفتاری خود را با چرخه روز و شب هماهنگ کند.

اهمیت نور در پرورش مرغ تخمگذار

نور نقش مهمی در تنظیم سیستم تولید مثل مرغ های تخمگذار دارد و می تواند بر تعداد و اندازه تخم های تولید شده تاثیر بگذارد.
این نور باعث ترشح هورمون هایی می شود که برای تخمک گذاری و رشد تخمک ضروری هستند. بدون روشنایی کافی، سیستم تولید مثل مختل می شود که منجر به کاهش تولید تخمک یا کیفیت پایین آن می شود.

نور همچنین می تواند بر رنگ زرده تخم مرغ تاثیر بگذارد. رنگدانه‌هایی که به زرده رنگ می‌دهند، از رژیم غذایی مرغ به دست می‌آیند، اما قرار گرفتن در معرض نور می‌تواند رسوب این رنگدانه‌ها را در زرده تخم مرغ افزایش دهد و در نتیجه رنگ آن عمیق‌تر شود.
در نهایت، اندازه تخم‌ها نیز می‌تواند تحت تأثیر نور قرار گیرد. دوره‌های طولانی‌تر قرار گرفتن در معرض نور می‌تواند باعث افزایش مصرف خوراک شود که می‌تواند منجر به بزرگ‌تر شدن تخم‌ها شود.

اهمیت نور در پرورش مرغ گوشتی

نور در تنظیم ریتم شبانه روزی جوجه های گوشتی و در نهایت بر سطح فعالیت و رفتار آنها تأثیر می گذارد. نور می تواند به کاهش سطح استرس در جوجه های گوشتی کمک کند. این موضوع می تواند سلامت و بهره وری کلی را بهبود بخشد.
نور کافی می تواند مصرف غذا را تحریک کرده و نرخ رشد ثابت را تشویق کند.این موضوع در بهبود نرخ تبدیل غذای مرغ به گوشت در جوجه های گوشتی و در نهایت سود بیشتر نقش دارد.

فاکتور های مهم نور در پرورش طیور

شدت نور

میزان روشنایی نور است. این عامل بر رشد، رفتار و عملکرد تولید مثلی پرندگان تأثیر می گذارد. شدت نور بالا باعث رشد و تولید تخم می شود، در حالی که شدت نور کم باعث کاهش مصرف خوراک و تولید تخم می شود. شدت نور بهینه برای پرورش پرندگان به سن، گونه و شرایط مسکن آنها بستگی دارد.

مدت زمان نور

مدت زمان قرار گرفتن مرغ ها در معرض نور است که بر ریتم شبانه روزی و رفتار تولید مثلی پرندگان تاثیر می گذارد. پرندگان مولد برای حفظ ریتم های بیولوژیکی و چرخه های تولیدمثلی خود به مقدار مشخصی از نور روزانه نیاز دارند. قرار گرفتن در معرض نور را می توان برای کنترل زمان و فرکانس تولید تخم و قابلیت جوجه ریزی دستکاری کرد.

کیفیت نور

کیفیت نور، از جمله طیف رنگی و طول موج آن، بر ادراک بصری و پاسخ های فیزیولوژیکی پرندگان تأثیر می گذارد. از طول موج های مختلف نور می توان برای دستکاری رفتار و فیزیولوژی پرندگان در حال تولید مثل استفاده کرد. به عنوان مثال، نور آبی می تواند رفتار باروری و تولید تخمک را تحریک کند، در حالی که نور قرمز می تواند استرس و پرخاشگری را کاهش دهد.

توزیع نور

توزیع نور در محیط اسکان بر رفتار و رفاه پرندگان در حال تولید مثل تأثیر می گذارد. برای جلوگیری از استرس و پرخاشگری در بین پرندگان، نور باید به طور یکنواخت در سراسر منطقه پخش شود. موقعیت و ارتفاع وسایل روشنایی باید بر اساس اندازه و سن پرندگان تنظیم شود.

در ادامه مقاله با ما همراه باشید تا تمامی این فاکتور ها در پرورش مرغ تخمگذار و گوشتی را با هم بررسی کنیم

برنامه زمانی نوردهی

مدت زمان روشنایی مرغ تخمگذار در دوره رشد( یک روزگی تا هفته بیستم به بعد)

جوجه های یک روزه:

برای جوجه های یک روزه باید نور 24 ساعته در نظر گرفته شود تا جوجه ها با محیط خود آشنا شوند.

روز اول تا هفته 6 :

پس از 4 روز، زمان روشنایی هر روز 30 دقیقه کاهش می یابد. مدت زمان روشنایی را می توان به تدریج به 18-20 ساعت در روز کاهش داد. این می تواند به تحریک فعالیت تغذیه و تقویت رشد کمک کند.

هفته 7 تا 20 :

روشنایی بیش از حد طولانی در این دوره باعث بلوغ جنسی زودرس مرغ های تخمگذار می شود. زمان کوتاه روشنایی می‌تواند منجر به تاخیر در بلوغ، چاقی، سنگینی تخم‌ها در ابتدای تخم‌گذاری و افزایش میزان مرگ و میر و کاهش تولید کل تخم‌ها شود.مرغ های تخمگذار معمولا در معرض 12 ساعت نور در روز با شدت نور توصیه شده 5-10 لوکس هستند. این برنامه نورپردازی می تواند به تقویت رشد، تنظیم ریتم شبانه روزی و تحریک فعالیت تولید مثل کمک کند.

دوره تخمگذاری (هفته بیست و یکم به بعد):

بعد از 21 هفتگی، برنامه روشنایی ممکن است برای ارتقای تولید بهینه تخم مرغ تنظیم شود. افزایش زمان روشنایی می‌تواند ترشح هورمون‌های جنسی را تحریک کرده و تخم‌گذاری را تقویت کند، اما افزایش بیش از حد طولانی آن، منجر به افزایش سرعت شکستن تخم‌ها می‌شود.

برعکس، کاهش زمان روشنایی باعث مهار ترشح هورمون های جنسی و کاهش تولید تخمک می شود. بنابراین زمان نوردهی در دوره تخمگذاری باید به تدریج افزایش یابد، یعنی از 21 هفتگی هر هفته 30 دقیقه زمان روشنایی را افزایش داد تا در دوره اوج تخمگذاری به 16 ساعت برسد و سپس روشنایی باید 16 ساعت حفظ شود و زمانی که به دوره کشتار(حدود 59 هفته) نزدیک شد، باید هر هفته دوباره 30 دقیقه روشنایی را افزایش داد تا به 17 ساعت برسد.

مدت زمان روشنایی مرغ گوشتی در دوره رشد( یک روزگی تا هفته بیستم به بعد)

جوجه های یک روزه:

برای روز اول، روشنایی مداوم را برای کمک به جوجه ها در یافتن غذا و آب فراهم کنید.
پس از روز اول، برای تحریک تغذیه و رشد، مدت زمان روشنایی را به 20 ساعت در روز کاهش دهید.

هفته اول تا هفته ششم:

در هفته اول، مدت زمان روشنایی 18-20 ساعت در روز با شدت نور 20-40 لوکس را حفظ کنید. این می تواند به تشویق فعالیت تغذیه و رشد کمک کند.

هفته هفتم تا بیستم:

از هفته اول تا بیستم، مدت زمان روشنایی 17 تا 20 ساعت در روز با شدت نور 5-10 لوکس را حفظ کنید. این می تواند به کاهش استرس و ارتقای رشد سالم کمک کند.

هفته بیست و یکم به بعد:

پس از 20 هفتگی، جوجه های گوشتی معمولاً برای تولید گوشت فرآوری می شوند. با این حال، اگر آنها برای مدت طولانی تری نگهداری می شوند، مدت زمان روشنایی را 8-10 ساعت در روز با شدت نور 1-2 لوکس حفظ کنید تا به استراحت و کاهش استرس کمک کنید.

شدت نوردهی در مرغداری

دوره پرورش (0-6 هفته).

به طور کلی، شدت نور می تواند در سه روز اول یا هفته قبل با استفاده از 20-25 لوکس بیشتر باشد. (نور 0.16 وات در هر متر مربع لامپ رشته ای الکتریکی 1 لوکس است). پس از آن با افزایش سن به تدریج از شدت نور کاسته می شود و در پایان 6 هفته 10-5 لوکس می شود.

نور زیاد در این دوران بر عملکرد عصبی جوجه ها تأثیر می گذارد و باعث ایجاد عادات بدی مانند نوک زدن پرها و نوک زدن مقعد می شود، اما نور بسیار ضعیف خوردن و آشامیدن جوجه ها را با مشکل مواجه می کند.

دوره رشد (7-20 هفته).

شدت نور بهینه 5-10 لوکس در دوره رشد است.نور بیش از حد در این دوره باعث تحریک جوجه های در حال رشد، اعتیاد به نوک زدن، افتادگی و عصبی شدن و غیره می شود. اما اگر نور خیلی ضعیف باشد، مصرف خوراک و آب آشامیدنی جوجه های در حال رشد کاهش می یابد که منجر به رشد ضعیف و تاخیر در زمان تولید می شود.

انتخاب رنگ روشنایی در مرغداری

گیرنده های نوری که در خارج از شبکیه در هیپوتالاموس مرغ وجود دارد، پاسخ های متفاوتی به طول موج های(رنگ های)مختلف نور دارند.

نور قرمز برای رشد و نمو مرغ های گوشتی نامطلوب است و بلوغ جنسی آنها را به تاخیر می‌اندازد، اما برای مرغ‌های تخم‌گذار مفید است. رنگ نور قرمز برای مرغ های تخمگذار می‌تواند باعث شود ساکت باشند، تولید تخم‌شان را افزایش دهد و اعتیاد به نوک زدن را کاهش دهد.

نور سبز می‌تواند افزایش وزن مرغ ها را تسریع کند و بلوغ جنسی جوجه‌های گوشتی را با رشد و نمو آهسته پیش ببرد، اما می‌تواند تخم‌گذاری مرغ‌های تخم‌گذار را مهار کند و تولید تخم آنها را کاهش دهد.

اگرچه نور زرد می‌تواند وزن تخم مرغ‌های تولید شده توسط مرغ ها را افزایش دهد، اما بلوغ جنسی مرغ‌های تخم‌گذار را به تاخیر می‌اندازد و احتمال اعتیاد به نوک زدن مرغ‌های تخم‌گذار را افزایش می‌دهد.

نور آبی به راحتی می تواند اعتیاد به نوک زدن را ایجاد کند و میزان تخمگذاری و مقاومت در برابر بیماری را در مرغ های تخمگذار کاهش دهد.

مقایسه تاثیر رنگ نور در جوجه های گوشتی و تخمگذار

	مرغ تخمگذار	مرغ گوشتی
سفید سرد	برای مرغ های تخمگذار قابل استفاده نیست	(جوجه های گوشتی کمتر از 2 کیلوگرم) رشد بهبود یافته نسبت تبدیل خوراک بهبود یافته است
سفید گرم	بهبود عملکرد تحریک جنسی و تخم گذاری فعالیت کمتر	(جوجه های گوشتی > 2 کیلوگرم) پرندگان آرام تر (در مقایسه با سفید سرد) مشکلات پا/بال کمتر بهبود کیفیت جوجه و کشتار
آبی (تک رنگ)	باعث می شود که پرندگان بی حرکت بنشینند واکسیناسیون آسان	باعث می شود که پرندگان بی حرکت بنشینند واکسیناسیون آسان گرفتن آسان
قرمز (مخلوط با سفید)	خون / زخم ها را استتار می کند نوک زدن پرها کمتر تولید تخم مرغ تحریک شده	برای جوجه های گوشتی قابل استفاده نیست
قرمز (تک رنگ)	خون / زخم ها را استتار می کند نوک زدن پرها کمتر فقط در موارد شدید نوک زدن استفاده کنید	برای جوجه های گوشتی قابل استفاده نیست

انواع منبع نور در مرغداری

نوع لامپ مورد استفاده برای روشنایی مصنوعی در مرغداری ها بسته به شرایط و بودجه مالی شما می تواند متفاوت باشد. متداول ترین لامپ هایی که برای روشنایی طیور استفاده می شوند لامپ های فلورسنت و لامپ های LED هستند. اما چهار نوع نور رایج مورد استفاده در مرغداری ها عبارتند از:

رشته ای – ارزانترین؛ نیاز به بازتابنده، عمر کوتاه لامپ (750-1000 ساعت)
فلورسنت – 3 تا 4 برابر کارآمدتر از لامپ های رشته ای. عمر 10 برابر بیشتر از لامپ رشته ای
بخار جیوه – عمر طولانی (24000 ساعت)؛ چند دقیقه برای گرم کردن نیاز دارد. در خانه هایی با سقف کم قابل استفاده نیست.
روشنایی فشرده فلورسنت (CF) – کارآمدتر انرژی. یک پنجم انرژی نور فلورسنت برای تامین شدت نور یکسان (لومن) مورد نیاز است.

مقایسه لامپ ال ای دی و فلورسنت

متداول ترین لامپ هایی که برای روشنایی طیور استفاده می شوند، لامپ های فلورسنت و لامپ های LED هستند.
لامپ های فلورسنت ارزان و در دسترس هستند، اما طول عمر کمتری دارند و نسبت به لامپ های LED انرژی بیشتری مصرف می کنند.

لامپ‌های ال‌ای‌دی گران‌تر هستند، اما طول عمر بیشتری دارند و نسبت به لامپ‌های فلورسنت انرژی کمتری مصرف می‌کنند. آنها همچنین انعطاف پذیری بیشتری را در کنترل شدت و رنگ نور فراهم می کنند و امکان برنامه های دقیق تری برای قرار گرفتن در معرض نور را فراهم می کنند. با این حال، هزینه اولیه لامپ های LED می تواند مانعی برای کشاورزان کوچک باشد.

چیدمان و نحوه نصب سیستم روشنایی

نصب روشنایی برای مرغ های تخمگذار نیازمند برنامه ریزی دقیق برای اطمینان از قرار گرفتن در معرض بهینه و جلوگیری از مشکلات بالقوه بهداشتی و رفاهی است. چراغ ها باید در ارتفاعی نصب شوند که امکان توزیع یکنواخت نور را فراهم کند و از سایه ها یا نقاط تاریک جلوگیری کند. ارتفاع توصیه شده برای روشنایی در مرغداری های بزرگ بین 1.8 تا 2.4 متر بالاتر از کف است.

علاوه بر این، سیستم روشنایی باید به گونه ای طراحی شود که شدت نور و رنگ یکنواخت را در سرتاسر سالن مرغداری ارائه دهد. این را می توان با استفاده از سطوح بازتابنده مانند دیوارها یا سقف های سفید برای بازتاب نور و کاهش سایه ها به دست آورد. همچنین مهم است که اطمینان حاصل شود که سیستم روشنایی برای نگهداری و تعمیر آسان است تا از هرگونه خرابی یا اختلال در نور پرنده جلوگیری شود.

نکات طراحی نور برای جوجه های گوشتی

• لامپ های سالن جوجه های گوشتی را می توان بر روی سقف یا سقف سوله نصب کرد، اما محل قرارگیری و ارتفاع آنها باید بر اساس سن و اندازه پرندگان تنظیم شود.
• جوجه های گوشتی در هفته اول زندگی به شدت نور بالا و توزیع یکنواخت نور برای تحریک رشد و اشتها نیاز دارند. لامپ‌ها باید نزدیک‌تر به پرندگان قرار گیرند و به گونه‌ای قرار بگیرند که توزیع یکنواخت نور را در سراسر منطقه پرورش دهند.
• همانطور که جوجه های گوشتی رشد می کنند، می توان لامپ ها را برای حفظ شدت نور و توزیع ثابت بالا برد. ارتفاع لامپ ها باید بر اساس سن و جثه پرندگان تنظیم شود و در فاصله 50 تا 60 سانتی متر بالاتر از آغل برای جوجه های گوشتی باشد.
• توجه به این نکته ضروری است که قرارگیری و ارتفاع دقیق لامپ ها به چیدمان خاص مرغداری و نیاز پرندگان به نور بستگی دارد، بنابراین بهتر است با یک دامپزشک یا متخصص طیور مشورت کنید تا بهترین چیدمان را برای شرایط خاص خود تعیین کنید.

نکات طراحی نور برای مرغ های تخمگذار

• لامپ ها باید در یک ردیف بالای قفس ها قرار گیرند و معمولاً روی سقف یا سقف مرغداری نصب شوند. موقعیت دقیق و ارتفاع لامپ ها به چیدمان خاص قفس ها و اندازه سالن مرغداری بستگی دارد.
• لامپ ها را می توان در یک آرایه خطی مرتب کرد تا توزیع نور یکنواخت را در سرتاسر مرغداری فراهم کند. به عنوان مثال، اگر یک ردیف طولانی قفس دارید، ممکن است یک سری لامپ LED در یک خط مستقیم بالای قفس ها نصب کنید تا روشنایی یکنواخت را در کل ردیف ایجاد کنید.
• نحوه قرارگیری و چیدمان: لامپ ها باید بالای قفس ها قرار گیرند و طوری قرار گیرند که توزیع نور یکنواخت را فراهم کنند. یک روش رایج نصب لامپ های LED در یک آرایه خطی در طول قفس است. ارتفاع لامپ ها باید با توجه به سن و جثه پرندگان با برد 30-50 سانتی متر بالای قفس های مرغ های تخمگذار تنظیم شود.

مدیریت نور در سالن پرورش مرغ

نحوه نصب چراغ ها در مرغداری در کارایی آنها نقش دارد. برخی از نکات مهم در خصوص تعمیر لامپ در مرغداری ها عبارتند از:

• فاصله بین لامپ ها باید 1.5 برابر فاصله لامپ تا پرنده باشد.
• فاصله لامپ ها تا لبه های بیرونی محل سکونت پرنده باید فقط نصف فاصله بین لامپ ها باشد.
• در سیستم قفس، لامپ ها باید به گونه ای قرار گیرند که نور آنها روی خوراک و روی پرندگان بیفتد.

• تمیز بودن لایه بیرونی لامپ، شدت تابش نور به پرنده را تا 50 درصد افزایش می دهند.
• از بازتابنده های مخروطی شکل خودداری کنید، زیرا آنها نور را محدود به ناحیه خاصی می کنند. بهتر است از بازتابنده نوع تخت با لبه گرد استفاده کنید.

• در مورد سیستم بستر عمیق، لامپ باید در ارتفاع 20 سانتی متری پرنده قرار گیرد. در حالی که در سیستم پرورش مرغ در قفس در راهرو سالن نگهداری نصب میشود.
• لامپ های بسیار کثیف حدود 1/3 کمتر از لامپ های تمیز نور ساطع می کنند.
• لامپ ها باید هر دو هفته یکبار تمیز شوند.

• افزایش مدت زمان روشنایی به بلوغ جنسی جوجه ها بستگی دارد. اگر بلوغ جنسی جوجه ها سریعتر از حد انتظار باشد، زمان روشنایی را با سرعت کمتری باید افزایش دهید. اگر دیر باشد، افزایش زمان روشنایی را می توان تسریع کرد و باید آن را با تغذیه(دان مرغ) به صورت کامل تطبیق دهید تا به هدف بهبود نرخ تخمگذاری دست پیدا کنید.

• رنگ نور و زمان روشنایی به طور ناگهانی تغییر ندهید. مخصوصاً برای مرغ های تخمگذار، زمان روشنایی باید به تدریج از کوتاه به طولانی باشد. همچنین بهتر است صبح و عصر مکمل آن باشد تا مصرف غذای مرغ تخمگذار افزایش یابد. افزایش اولیه زمان روشنایی در هفته نباید از 1 ساعت تجاوز کند تا از پروکتو پتوز جلوگیری شود.

• اگر چراغ ها به طور ناگهانی خاموش شوند یا زمان روشنایی کوتاه شود، ممکن است باعث وحشت، پوست اندازی، تولید غیر طبیعی تخم مرغ یا توقف تخم گذاری و غیره شود.

• پس از شروع تولید تخم، زمان روشنایی نباید کاهش یابد و زمان روشنایی را می توان به طور مناسب به مدت 1 ساعت در 2 تا 3 هفته آخر دوره تخم گذاری افزایش داد تا جوجه ها تحریک به تخم گذاری بیشتر شوند.

• لامپ ها باید به طور معقول تنظیم شوند و به طور مساوی و بدون مناطق تاریک توزیع شوند.

در انتها

تنظیم استاندارد و مدیریت صحیح فاکتور های مختلف روشنایی مرغ تخمگذار و گوشتی مانند مدت زمان روشنایی، شدت و حتی رنگ نور در پرورش موفقیت آمیز آنها یک ضرورت است. تعداد و کیفیت تخم و همچنین میزان رشد جوجه ها به نوردهی شما بستگی دارد.مرغ تخمگذار به نوری با شدت 20 تا 5 لوکس و مدت زمان 14تا 16ساعت در روز نیاز دارد. در حالیکه مرغ گوشتی به نوری با شدت 5 تا 20 لوکس و زمان 17 تا 20 ساعت برای رشد مطلوب نیاز دارد.

گروه تخصص گندم علاوه بر تولید انواع خوراک طیور، دوره های آموزشی پرورش طیور را به شما ارائه می دهد. در صورت تمایل می‌توانید دوره فارمر متخصص مرغ را شرکت کرده و به صورت تخصصی در این زمینه مهارت کسب کنید.